Şimdi genel mantığını incelediğimiz '' to be / am, is , are '' konusunu ayrıntılı bir şekilde ele alalım. Önceki yazılarımızda kişi zamirleri ve genel görüşten bahsettik. Lütfen önceki konulardaki noktaları tam kavramadan bu bölümü çalışmayınız. İngilizce'deki temel gramer bilgisi yani - basit yapıda da olsa - ilk ciddi cümle kurgusu '' am, is, are '' üzerine dayalıdır.
Bu konunun mantığını kavradığınız zaman kendinizi bile şaşırtacak düzeyde rahat kullanımlarına şahit olacaksınız. Aksi takdirde düz bir mantıkla, sözlük çevirisi tarzındaki yaklaşım ile gerçek anlamda konunun kavranması bir hayli zor olur. Yarım yamalak bir şekilde, sizi asla tatmin etmeyen bir düzeyden öteye geçilemez. Bunun önüne geçmek için ilk dersten başlamak üzere mantıksal anlamı, ardından özneler ( Özel isim ve zamirler ) çok iyi özümsenmelidir. Elbette İngilizce benim burada anlatmaya çalıştığım kadarıyla ibaret değildir. Eğer anlattıklarımdan yola çıkarak kendinize özgü çıkarımlar ve örneklemeler yapabiliyorsanız en önemli ve ilk adımı atmışsınız demektir. Bunları söylüyorum; çünkü zincirleme bir şekilde birbiri ile bağlantılı olarak konular sunulmaktadır.
Bu satırları okuduğunuza göre önceki iki konunun tam anlaşıldığını varsayarak konu anlatımına geçiyorum.
1) OLUMLU YAPI / AFFIRMATIVE
'' To be '' olumlu yapıda İngilizce’ deki milyon belki sonsuz sayıdaki özneyi temsilen yazılan zamir tablosuna bakmak gerekir. Bu arada '' be '' cümle içinde '' be '' şeklinde yazılmaz. Öznelere göre farklı çekimleri söz konusudur. Şöyle ki;
Tabloda görüldüğü gibi öznelere göre '' am, is, are '' çekimleri yandaki gibidir. Bunlar öğrenmek son derece basittir. Üstünde kısa bir yoğunlaşma ile kolaylıkla hangi özneden sonra '' am, is, are '' geldiğini öğrenmek son derece basittir.Şimdi olumlu cümleleri inceleyelim. '' Be '' sözlükte '' olmak '' diye çevrilir. Ama Türkiye’ de yabancı dil öğrenenler mantıken nasıl anlaşılması gerektiği konusunda zorluk çekebiliyor. Gelin şimdi düz bir mantıkla aynı zamanda eğlenceli bir şekilde yukarıdaki cümleleri nasıl yorumlayacağımıza bakalım.
İlk cümle:
I ( ben ) am ( olmak ) a doctor ( bir doktor ).
Yani ben olmak bir doktor.
Bu cümle size tanıdık geldi mi? Hani Türkçe öğrenen yabancıların film ya da dizilerdeki gibi konuşması gibi değil mi? Kulağa eğlenceli ve sempatik geliyor. Şimdi sizin de aynı bunun gibi çeviri yaptığınızı düşünelim.
BEN OLMAK BİR DOKTOR.!!
Şimdi ise bir yarışmadasınız. Hani televizyondaki kelime oyunları gibi bizim oyunumuz da cümle oyunu. Yukarıdaki kelimeleri kullanarak TÜRKÇEYE GÖRE ANLAMLI ve DÜZGÜN bir cümle yapalım. Ve işte doğru cevap geliyor.
BEN BİR DOKTURUM!!!
İşte bu cümleyi kurduğunuz anda bu sözü söyleyen bir İngiliz’le aynı anlamdaki cümleyi kurmuş oluyorsunuz. TEBRİKLER !
Yolumuza aynı şekilde devam edelim;
You ( sen ) are (olmak ) tall ( uzun ). SEN UZUNSUN.
He ( O ) is ( olmak ) handsome ( yakışıklı ). O YAKIŞIKLI.
She (O ) is ( olmak ) a housewife. O BİR EVHANIMI.
It ( O ) is ( olmak ) a dog ( bir köpek ). O BİR KÖPEK.
We ( Biz ) are ( olmak ) friends ( arkadaş ). BİZ ARKADAŞIZ.
You ( Siz ) are ( olmak ) soldiers ( asker ). SİZ ASKERSİNİZ.
They ( Onlar ) are ( olmak ) happy ( mutlu ). ONLAR MUTLU.
Gördüğünüz gibi aynı mantık hepsinde geçerli. Önemli olan işin sistematiğini kavrayabilmek. Şimdi aynı şekilde herhangi bir özne seçin istediğiniz birini sonra işin mantığına göre hangi zamire geldiğini bulun ve '' am , is , are '' dan hangisi geliyorsa onu getirin. İşin %80 ‘ni tamam. Sonra da son olarak ne olmak istediğinizi belirten bildiğiniz kelimelerden oluşan son eklemeyi yapın. Bu, bir kelime olur, sıfat olur, meslek olur ya da sizin istediğiniz bir şey, fark etmez. Son kısmı da doğru yaparsanız İngilizce‘ de ciddi anlamda gramatik doğru bir cümle yazmış olursunuz. Bu kadar basit. Örnek olarak ilkini sizin için ben yapayım.
Mesela özne olarak '' Tarık '' seçtim. .Ve özne hazır: '' Tarık ''
İkinci aşama ise '' am , is , are '' a karar vermek. Şimdi Tarık erkek ve tekil.
Dolayısıyla hangi zamirdir. Evet cevap dudaklarınızda '' He ''. O zaman hangisi gelecek '' am, is ,are '' dan ?
Tabiki de '' is ''. Bu da tamam.
Gelelim son aşamaya. Ben Tarık'ın öğretmen olduğunu söylemek istiyorum. Sözlükten öğretmenin '' teacher '' olduğunu buldum. Bir öğretmen demek için de '' teacher '' dan önce '' a '' getiriyorum. İşlerim baya yolunda gidiyor gibi :)
Ve işte başkaları için son derece önemsiz gibi görünen ama benim için büyük başarım geliyor:
Tarık is a teacher.
İşte bu cümle sonraki birçok başarınızın anlamlı ve sağlam ilk adımı. İşte bu kadar. Bu şekilde sonsuz sayıda örnek vermek BİRAZCIK gayret ve dikkatinize bakar.
2) OLUMSUZ YAPI / NEGATIVE
Bu adımda ise olumsuz yapıyı inceleyelim. Şunu söylemem gerekir ki İngilizce‘ de bir cümleyi yada yapıyı olumsuz yapmak kadar kolay bir şey yoktur. Tek ihtiyacınız sadece ve sadece olumsuzluk eki olan ‘’ Not ’’ ve tabi ki de nereye koyacağınızı bilmek. Bu ikili sizin istediğiniz cümleyi olumsuz yapmanızı sağlar. Nedir bu ikili ? Not eki ve nereye koyacağınız.
ŞİMDİ DİKKATLİ OKUYUN. İNGİLİZCE’DE '' NOT '' OLUMSUZLUK EKİ CÜMLEDE 2.ÖĞEDEN SONRA GELİR. YERİ TAM OLARAK BURASIDIR. PEKİ NASIL BULACAĞIZ 2.ÖĞEYİ?
CÜMLEYE BAKACAKSINIZ ÖZNEYİ BULUN ETTİ 1 , SONRA HEMEN ÖZNEDEN SONRA GELEN ÖĞE…ETTİ 2! İŞTE HEMEN ARDINDAN '' NOT '' YAZARSANIZ CÜMLE BAL GİBİ DE OLUMSUZ OLMUŞ OLUR.
İşte bu kadar arkadaşlar. Peki anlam nasıl değişti? En sağda verilen cümleleri incelersek'' değil '' şeklinde değişiklilerin olduğunu görürüz. Parantez içinde olumsuz yapıların kısaltmalarını yazdım - '' am not '' ın kısaltması yoktur - çünkü genellikle kısaltmalar kullanılır. İngilizlerin dil konusunda son derece tasarruf ve kısaltma yanlısı olduğunu kesin bir dille söyleyebilirim:)
3 ) SORU YAPISI / INTEROGATIVE
Şimdi gelelim soru yapısına. Bir cümleyi soru yapmak istiyorsanız formülünüz çok ama çok basit. Nasıl mı ? Yukarıda olumsuz yapı için öğrendiğimiz sayma yöntemini burada da uygulayacağız. Evet özneyi sayın 1 , sonra özneden sonra gelen kelimeyi sayın ; etti 2. Yani;
1.ÖĞEYİ YANİ ÖZNEYİ 2.ÖĞENİN YERİNE, 2. ÖĞEYİ DE 1.ÖĞENİN YERİNE KOYUN. İŞTE BU KADAR. TABİ CÜMLE SONUNA BİR DE SORU İŞARETİ :)
DİLİMİZE KOLAY GELECEK BİR TEKERLEME TARZINDA SÖYLERSEK;
1 2’YE , 2 DE 1’E……YAZILDIĞI GİBİ OKUYUN ‘’ BİRİ İKİYE , İKİYİ DE BİRE ’’ TEKERLEMENİZ HAZIR. HAYDİ ŞİMDİ UYGULAYALIM.
You are tall. Özne 1 yani '' You '' sonra 2.öğe ise '' are ''. Ve abrakadabra:)
Are you tall ?
Alın size mis gibi bir soru cümlesi. Bu kadar basit. Cümle istediği kadar uzun olsun kısa olsun fark etmez. Tıpkı bir tren gibi düşünün. Ne kadar çok vagon olursa olsun fark etmez. Makinist nereye isterse oraya gider. Bizim cümlelerimizin makinistleri de ilk 2 öğe. Onlar nasıl isterse öyle olur. Olumlu, olumsuz yada soru. Soru cümlesi için tekerlemeyi uygulayın yeter.
Örneğin bir de uzun cümle yazalım;
She is a woman dedicated herself to struggle with illegal affairs.
Evet şöyle bir durup Wov diyebilirsiniz. Bu da ne böyle diye..Sorun değil sizden sadece bu cümleyi soru yapmanızı istiyorum. Yöntem neydi? 1 2’ye, 2 de 1’e. Yani ‘’she’’ ile ‘’ is ‘’ yer değiştirir ise;
Is she a woman dedicated herself to struggle with illegal affairs?
Bitti bile. Yukardaki tren benzetmesine göre makinistlerimiz neye karar verirse cümlenin geri kalanı ses seda etmeden ve hiçbir değişikliğe uğramadan o yönde devam etmeli. Dikkat ettiyseniz ilk 2 öğe yer değiştirdi ve diğerleri aynen yazıldı. İşte sistemimiz budur. Dediğim gibi cümle ister basit ister karmaşık yapıda olsun. Fark eden bir şey yok:)
4 ) CEVAP YAPISI / ANSWER FORM
Peki sorular sorular ve yine sorular. Hiçbir soru cevapsız kalmamalı felsefesinden yola çıkarak yukarıdaki tüm soruları cevaplayalım. Tabi ki de son derece basit bir yöntemle. Soru cümlesi yaparken ilk 2 öğenin yerini değiştirmiştik ya bu sefer de cevap verirken iadeyi ziyaret yapacağız. Yani yeri değişen 2 öğeyi tekrar eski yerine koyarak. Tabi başına bir zahmet ‘’ Yes ‘’ ve ‘’ No ‘’ koymanız gerekiyor.Yukarıdaki tablodaki soruları birer cevaplayalım. Bazı yerlerde özneler değişiyor. Burada ise biraz dikkat gerekli ama biraz mantıklı düşündüğümüzde kolayca anlaşılabilecek şeyler. Bir bakalım isterseniz.
Is he handsome ? Nelerin yerleri değişmişti? '' He '' ve '' is '' değil mi? Şimdi Yes ve No ile
Yes, he is . / No, he is not ( isn't ).
Evet gördüğünüz gibi '' He '' ve '' is '' i eski yerlerine koyduk. Burada önemli olan neleri tekrar eski yerine koyduğumuzu göstermek ve mantığını anlamak. Şimdi tablo üzerinde bakalım. Koyu yazılan yerlere çok dikkat etmeniz gerekir. Çünkü soru-cevap tarzının bir gereği olarak bazı özne değişikleri vardır. Bunları aşağıda açıklayacağım.
'' I '' ve '' We '' özneleri için biraz açıklama yapalım. Teknik olarak ben ve biz zamirleriyle soru mümkün, tabi cevap da. Fakat pratikte kullanımı çok azdır. Bu sizin karşınıza hemen hemen hiç çıkmaz.
Ama '' you '' öznesinde ise durum farklı.
Birisi size sorsa '' Sen uzun musun ? ''
Siz ne dersiniz? '' Evet , BEN uzunum. Hayır, BEN uzun değilim.'' şeklinde karşılık verirsiniz.
Yani SEN sorusuna BEN ile cevap verirsiniz.
İşte bu noktada da İngilizce ‘de '' You '' özneli soruya '' I ( Ben ) '' öznesiyle cevap verirsiniz. Koyu harflerle belirtilen kısımda böyle bir değişiklik olmuştur. '' You '' soru zamirine '' I '' ile cevap verilir. '' I '' zamirinden sonra da '' am '' geldiği için cümlenin devamı ona göre şekillenmiştir.
Şimdi gelelim ikinci '' You '' . Yani Siz. Yine bir soru gelse '' SİZ asker misiniz '' diye. Nasıl yanıt verirdiniz?
'' Evet, BİZ askeriz. Hayır, BİZ asker değiliz. '' şeklinde yanıt verirsiniz.
Yani You ( Siz ) zamirli soruya We ( Biz ) zamiriyle yanıt verilir.
İşte tüm değişikliğin sebebi budur. Koyu kısımlara bakarsanız bu değişikliği görebilirsiniz. Genel olarak tablo gösterimi aşağıdaki gibidir. Ek olarak kısaltmaları da ekledim.( 2. Sütun) Buraya kadar anlatılanların özeti aşağıdadır.
Size önerim eğer sıfırdan başlıyorsanız en baştan beri anlatılanlara dikkat ederek okuyup anlamaya çalışmanız. En başta çok sıkıcı ve zor görünen yapılar bir süre sonra ilerledikçe göreceksiniz ki hep karşınıza çıkacak ve alışacaksınız. Bu da size tahmin edemeyeceğiniz bir kolaylık sağlayacaktır. Çalışma ve sabır. Emin olun ki bu ikisinin açamayacağı kapı yoktur. Bu konuyu iyice çalıştıktan sonra alıştırmalara geçmeniz sizin için epey faydalı olacaktır.
Not : Resim alıntıdır. http://linguim.com/es/en/verbo-to-be.html
İndirme linki : http://www.slideshare.net/alikemal28/to-be-konu-anlatm
Konuyla ilgili videoya da göz atmanızı öneririm arkadaşlar.
0 comments:
Post a Comment